Con mi gratitud a Zhivka Baltadzhieva por las traduccionesde mis poemas al búlgaro.
МИРАЖИ
Имам чувството, че погребваме вече
песните за любов остарели,
полъха на усойното
отвява листата на нашата книга
стих по стих
без да се забавя връхлитането на смъртта.
Спомням си, стоновете на мечтата,
този невидим мехлем, който от време на време спасява
нашите кораби от потъване без апокрифни клетви,
измяната, без клеймо на челото,
жаравата.
И сега всяка дума, всяка буква
сред негостоприемни пейзажи нечленоразделност
залутана,
безпосочни номади в селва от птици,
където мелодията на мълчанието звучи фалшиво.
Сякаш цунами от черни сълзи
сгромолясва мечтите ни,
какавиди в слепящата светлина,
катерещи тъмното,
за да са недосегаеми за миражите.
От испански: Живка Балтаджиева
A búlgaro: Zhivka Baltadzhieva
ESPEJISMOS
Presiento que estamos enterrando
las viejas canciones de amor,
que el viento de la umbría
va deshojando nuestro libro
verso a verso
sin demorar el arribo de la muerte
Recuerdo los gemidos del ensueño,
el ungüento invisible que nos salvó
a veces del naufragio sin juramentos apócrifos,
la infidelidad desprovista
de estigmas, las ascuas
Y ahora cada palabra, cada letra
vagará por paisajes inhóspitos
de algarabía,
nómadas en una selva de pájaros
que desafinan el silencio
rompiendo como olas
de lágrimas negras nuestros sueños,
tal vez crisálidas a contraluz
trepando la oscuridad
para ponerse a salvo de espejismos
БЕЗСМЪРТИЕТО
Когато накрая си заслужи безсмъртието,
Океанът му предложи една празна бутилка
И пиян го изхвърли на остров необитаем,
Където позна библейското проклятие,
Търси пътища, които извеждат наляво,
Молейки от вечността опрощение,
Или поне възкресение
От глината на смъртта
От испански: Живка Балтаджиева
A búlgaro: Zhivka Baltadzhieva
LA INMORTALIDAD
Cuando se ganó a pulso la inmortalidad
el océano le ofreció una botella vacía
arrojándolo ebrio a una isla deshabitada
en la que conoció la maldición bíblica
buscó caminos que giraban a la izquierda
suplicando de la eternidad el indulto
o al menos la resurrección
moldeada en el barro que supura la muerte
НЕ ТЪРСИШ РЕАЛНОСТТА
Не търсиш реалността в очите на никого
Ни посещаваш за разговор стари познати
Купил си недозрели гроздове, за да уталожиш тревогата
Слушайки неродени песни от устните на платното
И не ще бъдеш щастлив без да дадеш име
На близки места, които реши да не посетиш
На фона от червени подвижни пясъци
Искаш да издигнеш основите на самоубийството.
От испански: Живка Балтаджиева
A búlgaro: Zhivka Baltadzhieva
NO BUSCAS LA REALIDAD
No buscas la realidad en los ojos de nadie
ni frecuentas para conversar a los viejos conocidos
has comprado racimos inmaduros para calmar el ansia
escuchando en los labios del lienzo canciones inéditas
y nunca serás feliz sin poner un nombre
a lugares cercanos que has decidido no visitar
sobre un fondo de rojas arenas movedizas
quieres levantar los cimientos del suicidio
КЛИМАТИЧНИ ПРОМЕНИ
Земята, с всеки изминал ден, е все повече лабиринт
Без авариен изход
И заслепяват обичайните изходи
Засади от паяжина
Да не ни заблуждават Киото или Копенхаген
Само са пауза в безднадеждното
Опит да се убедят паяците
Да не ни изяждат засега
От испански: Живка Балтаджиева
A búlgaro: Zhivka Baltadzhieva
CAMBIO CLIMÁTICO
La Tierra es cada día más un laberinto
Sin puertas de emergencia
Y nos ciegan las salidas
Con una emboscada de telarañas
Que no nos confundan, Kioto o Copenhague
Sólo son paréntesis en la desesperanza
Un intento de convencer a las arañas
Para que no nos devoren aún
ПРИЯТЕЛСТВО
Човек никога на е бил тъй сам.
Приятелите ми живеят безредно в не-щастието
Никога не са били повече от двама – трима едновременно
И не бих могъл да разбера, че е възможно и те да ме мразят.
От испански: Живка Балтаджиева
A búlgaro: Zhivka Baltadzhieva
AMISTAD
La gente jamás ha estado tan sola
Mis amigos viven desordenados en la infelicidad
Nunca han sido más de tres o cuatro a la vez
Y no podría entender que éstos también me odiasen
_____________________________________________
Zhivka Baltadzhieva nace en Sofia, Bulgaria, en 1947.
Desde 1990 reside permanentemente en Madrid. Es profesora de literatura de la UCM.
Escribe en búlgaro y español. Es autora de los libros de poesía: Plexo Solar, Luz Diurna, Poema Ajeno, Mitologías Apátridas, Nunca. Pertenece a la generación de los llamados Poetas del silencio donde destacan nombres como Iván Tzanev, Ekaterina Iossifova, Biño Ivanóv, Iván Metódiev. Sus poemas han sido traducidos a varios idiomas e incluidos en importantes antologías de la poesía búlgara y europea.
Según el poeta e impulsor principal de la nueva ola de poetas búlgaros de los 90ª Iván Teófilov, la poesía de Zhivka es una poesía muy esencializada, construida a partir de elementos muy sencillos pero vitales y de elementos de la propia memoria que se funde con el mito, lo amplía y redireccióna y se transforma en mito, en nuestro mito.
En opinión del poeta, crítico y narrador Vladimír Yanev, perteneciente a esta misma generación, lo que estos poemas nos sugieren e inspiran es sumamente dramático, trágico, llega a ser (¡y a provocar!) una convulsión, un estremecimiento. Ante, por y en el presente. No se trata de mimetismos e imitaciones superficiales de lo ideológico (en el sentido más amplio de la palabra) y lo concreto, sino de una visión, una mentalidad que se reconoce verdaderamente moderna. Esta poesía obliga la palabra a múltiples significados. En muy raras ocasiones llega al patos directo de la negación, del rechazo, o al sarcasmo, su posición es la posición de un ser humano que no declara su dolor, no lo describe, lo expresa, nos hace sentirlo, experimentarlo, vivirlo.
Y los críticos y escritores de las generaciones más jóvenes como Yordán Eftímov, Sirma Dánova, Mitko Novkov, Pétja Heinrich, hablan de una forma de expresión muy personal que fusiona lo hondo del Yo y del infinito, una voz lírica turbada y perturbadora donde los múltiples cambios operados en el significado de la palabra representan la metamorfosis desde su propio interior, un mundo que cambia en el signo; Hablan de una poesía atípica para la tradición literaria búlgara, una poesía que sorprende. Poesía de múltiples sucederes dentro de la palabra única, que traen o objetan las dudas sobre nuestra omnipresencia, la inquietud y la incertidumbre ante la imparable huida del mundo en todas las direcciones inimaginables. Una poesía donde: se acrecienta lo que no está/ a la vista.
Baltadzhieva escribe también ensayo, artículos de investigación, guiones de cine documental, crítica literaria.
Como traductora ha publicado en España: Hristo Botev, Poemas; Blaga Dimitrova, Espacios; Antón Donchev, El misterioso caballero del libro sagrado. Ha traducido a búlgaro la mayor parte de los poemas de F. G. Lorca y también sus Comedias Imposibles.
Ha colaborado con poesías, traducciones y artículos en numerosas revistas especializadas, periódicos y libros monográficos.
Su obra poética, sus traducciones y sus ensayos han sido distinguidos con varios premios nacionales e internacionales.